ประเทศไทยได้ชื่อว่าเป็นประเทศเมืองพุทธ มีประชากรส่วนใหญ่ของประเทศนับถือพระพุทธศาสนา หรือที่เราเรียกกันว่า “พุทธศาสนิกชน” ซึ่งเป็นผู้ประกาศตนเป็นชาวพุทธ มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง มีหลักคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต แต่ปัจจุบันนี้ ปัญหาสำคัญที่ปรากฏชัดในสังคมไทย คือ การที่คนไทยจำนวนมากเป็นชาวพุทธกันแต่เพียงในนามเท่านั้นบางท่านไม่มีความรู้ความเข้าใจในพระพุทธศาสนา ขาดการปฏิบัติที่ถูกต้องตามวิถีทางแห่งชาวพุทธที่แท้จริง สภาพเช่นนี้ ไม่เป็นแต่เพียงเสมือนเมฆหมอกที่มาบดบังแสงสว่างและคุณค่าแห่งความงามของพระพุทธศาสนาเท่านั้น หากแต่เป็นการปิดกั้นโอกาสในการที่จะได้ศึกษาค้นคว้าเรื่องราวความจริงของชีวิต วัตถุประสงค์และเป้าหมายที่แท้จริงของการที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ไปโดยปริยาย
พระพุทธศาสนา มีความโดดเด่นต่างจากศาสนาอื่นตรงที่คำสอนในพระพุทธศาสนานั้น เริ่มต้นให้ “เริ่มจากการพิจารณาตัวเอง” นี้เป็นเรื่องใหญ่ อีกทั้งต้องพิจารณาอย่างละเอียดลออด้วย จากนั้นจึงต้องมาบริหารทั้งกายทั้งใจให้ดี ตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่สำคัญต้องเอาชีวิตเป็นเดิมพันในการศึกษาและปฏิบัติตามคำสอน โดยมุ่งที่จะแก้ไขข้อบกพร่องของตนเอง ดำเนินชีวิตอย่างถูกต้อง จะได้มีความสุขทั้งในปัจจุบันและในภพชาติเบื้องหน้า ตัวของเราเองเท่านั้นที่จะช่วยตัวของเราเองได้ ดั่งที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ชัดเจนว่า “อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ” (ตนแลเป็นที่พึ่งของตน)
เมื่อเราประกาศตัวเป็นชาวพุทธ ชาวพุทธมีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง กล่าวคือ พึ่งพระพุทธ พึ่งพระธรรม พึ่งพระสงฆ์ นี้คือสิ่งที่ชาวพุทธทุกคนต่างทราบกันดี แต่ชาวพุทธมักลืมไปว่า พระรัตนตรัยมีอยู่สองส่วน คือ “พระรัตนตรัยภายนอก” และ “พระรัตนตรัยภายใน”
1. พระรัตนตรัยภายนอก ได้แก่ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
พระพุทธ คือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งแต่เดิมก็เป็นมนุษย์เช่นคนทั้งหลาย เป็นเจ้าชายของกรุงกบิลพัสดุ์ ต่อมาได้ตรัสรู้ธรรมเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
พระธรรม คือ คำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นคำสอนที่ออกจากพระโอษฐ์ของพระองค์ เมื่อ 2,500 ปีก่อนโน้น มีการจดบันทึกคัดลอกกันมาจนกระทั่งมาถึงพวกเราทุกวันนี้ เพราะฉะนั้น พระธรรมจึงอยู่ในรูปของพระไตรปิฎก กลายเป็นคัมภีร์เป็นเล่มๆไป
พระสงฆ์ ซึ่งเป็นสรณะ เป็นที่พึ่งของชาวพุทธ ได้แก่พระสงฆ์ที่ปราบกิเลสจนหมดสิ้นเช่นเดียวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีจำนวนมากมาย เราคงจำชื่อได้ไม่หมด แต่ที่เราคุ้นกัน ยกตัวอย่างเช่น พระโมคคัลลานะ, พระสารีบุตร และพระอานนท์ เป็นต้น
ทั้งหมดนี้เป็นพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ภายนอก เป็นส่วนที่เราต้องไปพึ่งท่าน ไปพึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้พระองค์ทรงสอนให้ พึ่งพระธรรมคำสอนมาฝึกตัว ฝึกแล้วฝึกอีก พึ่งพระสงฆ์ คือ พระอรหันต์ ซึ่งในสมัยพุทธกาลก็ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยง ทำหน้าที่เป็นครูบาอาจารย์ แล้วถ่ายทอดกันมาจนถึงรุ่นของพวกเรา
2. พระรัตนตรัยภายใน ได้แก่ พุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ
พุทธรัตนะ คือ พระธรรมกาย เป็นพระที่เป็นแก้วเป็นรัตนะ แก้วที่เป็นรัตนะนี้ก็เช่น เพชร พลอย แต่พระธรรมกายนี้มีชีวิตจิตใจ สามารถเทศน์ให้ฟังได้ นี้คือ พุทธรัตนะภายใน ซึ่งมุ่งหมายเอาพระธรรมกายโคตรภูที่อยู่ในตัวของพวกเราแต่ละคนมาตั้งแต่เกิด แต่พวกเรามักไม่รู้กัน
ธรรมรัตนะ เมื่อเราฝึกสมาธิ มากเข้าๆ เราจะพบว่าที่ศูนย์กลางกายของพระธรรมกายในตัว หรือพุทธรัตนะ มีดวงธรรมสว่างไสวอยู่ในนั้น ดวงธรรมดวงนี้เอง ที่กำจัดความมืดในใจของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า กำจัดความมืดที่มีอยู่ในใจของพระอรหันต์ทั้งหลายมาก่อน ดวงธรรมที่อยู่ในพระธรรมกาย คือ ธรรมรัตนะภายในของเรานั่นเอง
สังฆรัตนะ เมื่อเราฝึกสมาธิเข้าไปกลางธรรมรัตนะภายใน กลางของกลาง กลางของกลาง เรื่อยๆไป เราก็จะเข้าไปพบสังฆรัตนะภายในนั้น กล่าวคือ ตั้งแต่ พระธรรมกายพระโสดาบัน พระธรรมกายพระสกิทาคามี พระธรรมกายพระอนาคามี พระธรรมกายพระอรหัตต์ ทั้งหมดนี้ คือ สังฆรัตนะภายใน
แต่ทว่า การที่จะเข้าสู่พุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ ภายในนี้ มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องปฏิบัติธรรมเป็นประจำอย่างสม่ำเสมอ หมั่นมองเข้าไปข้างในให้มากๆ มองไปตามฐานที่ 1 ถึงฐานที่ 7 แล้วหมั่นเอาใจไปเก็บไว้ที่ฐานที่ 7 นี้ ในทุกอิริยาบถ ทั้งนั่ง นอน ยืน เดิน
ฐานที่ตั้งของใจทั้ง 7 ฐาน
- ฐานที่ 1 ปากช่องจมูก (หญิงซ้าย ชายขวา) ตรงกลางพอดี ไม่ล้ำเข้าไปไม่เหลื่อมออกมา
- ฐานที่ 2 เพลาตา (หญิงซ้าย ชายขวา) ตรงหัวตาพอดี
- ฐานที่ 3 กลางกั๊กศีรษะตรงกับจอมประสาท ระดับตา แต่อยู่ภายในตรงศูนย์กลาง กล่าวคือ สมมุติมีเส้นตรง 2 เส้น เส้นแรกจากดั้งจมูกตรงเข้าไปจดท้ายทอย เส้นที่สองจากเหนือหูซ้ายตรงไปเหนือหูขวา ตรงกลางที่เส้นทั้งสองตัดกัน คือ ฐานที่ 3
- ฐานที่ 4 ปากช่องเพดานไม่ให้ล้ำเหลื่อม เหนือลิ้นไก่ ตรงที่รับประทานอาหารสำลัก
- ฐานที่ 5 ปากช่องคอเหนือลูกกระเดือก อยู่ตรงกลาง
- ฐานที่ 6 สุดลมหายใจเข้าออก คือ กลางตัว ตรงกับสะดือ แต่อยู่ภายใน กล่าวคือ สมมุติมีเส้นตรง 2 เส้น เส้นแรกจากสะดือตรงไปจนทะลุด้านหลัง เส้นที่สองจากลำตัวด้านซ้าย (ระดับสะดือ) ตรงไปจนทะลุลำตัวด้านขวา ตรงกลางที่เส้นทั้งสองตัดกัน คือ ฐานที่ 6
- ฐานที่ 7 ถอยหลังกลับขึ้นมาเหนือสะดือประมาณ 2 นิ้วมือ ในกลางตัว
การที่เราจะได้พบได้เห็นพระรัตนตรัยภายในได้นั้น เราต้อง “เริ่มจากการพิจารณาตัวเอง” ก่อนเป็นอันดับแรก ที่สำคัญและต้องย้ำแล้วย้ำอีกก็คือ ตัวของเราเองเท่านั้นที่จะช่วยตัวของเราเองได้ ดั่งที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ชัดเจนว่า “อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ” (ตนแลเป็นที่พึ่งของตน)
โปรดติดตามต่อไป “ธรรมชาติประจำสรีระ”
เรียบเรียงจากรายการนานาเทศนา ตอน ศัตรูที่แท้จริง (ออกอากาศทาง DMC) พระธรรมเทศนา โดย หลวงพ่อทัตตชีโว
บทความที่เกี่ยวข้อง:
